عایق های ساختمانی و عایق کاری رطوبتی در پروژه های ساختمانی و بازسازی

چکیده

رطوبت ایجاد شده در ساختمان ممکن است نتیجه ی عواملی چون نفوذ باران در سطوح داخلی از درز پنجره ها، ایجاد تعریق ناشی از وسایل رطوبت زای داخلی بر روی سطوح داخلی و نفوذ آبهای زیرزمینی از کف و دیوارها باشد . خسارات جبران ناپذیری ناشی از نم و رطوبت به سازه ها و ساختمان وارد می آید و یکی از راهکارهای مقابله با آن عایقکاری رطوبتی می باشد .عایق کاری رطوبتی در واقع استفاده از مواد و مصالحی است که برای جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت در ساختمان استفاده می شود. در کشور ما ایران  مهندسین و فعالین صنعت ساختمان از قدیم الایام از روشهای مختلفی جهت آب بندی این دست از فضاها در ساختمان استفاده می نمودند. این روش ها در ابتدا استفاده از ملات کاهگل در ساختمان ها بوده است و سپس با ورود قیر به بازار مصالح ساختمانی، اجرای قیرگونی و ایزوگام رایج شد.. اما با پیشرفت علوم و صنعت، مهندسان را به آن داشت تا از سایر مواد و روش ها جهت عایق بندی سازه استفاده کنند که هم از نظر اقتصادی و هم از نظر کیفیت و کارایی بتواند جایگزین روش های سنتی آن شود.

مقدمه

یکی از مشکلات اساسی که در اکثر سازه ها به چشم می خورد مشکل نم و رطوبت می باشد که در بعضی مواقع خسارات جبران ناپذیری را به ساز ها و ساختمان وارد می نماید و یکی از راهکارهای مقابله با آن عایق کاری رطوبتی می باشد.

از دیرباز مشخص شده بود که مواد به دلیل تخلخل ذاتی و ترک های ریزی که در ساختار خود دارند مستعد جذب و نفوذ آب هستند. مهم ترین هدف از غیرنفوذ کردن مواد در برابر آب، جدای از افزایش عمر ساختمان حفظ زیبایی ظاهری مصالح است. نفوذ آب و رطوبت در مواد و مصالح ساختمانی سبب بیرون زدگی بافت ظاهری، رشد و نمو قارچ ها و کپک ها و شوره زدگی سطح نمای مصالح است. بدین جهت همواره روش ها و رویکردهای گوناگونی با هدف ضدآب کردن مواد و جلوگیری از نفوذ آب به آنها کشف و توسعه داده شده است. اجرای آب بندی سازه ها و ساختمان ها، نیازی است که در دوره های متفاوت و بر اساس فناوری حادث شده از نیازمندیهای جوامع تعریف و اجرا گردیده است.

 در   ابتدا از  ملات گل  رس  و کاه  گل برای آب بندی استفاده می شد  و  سپس  با  توسعه صنعت نفت و تاسیسات پالایشگاهی وارد مرحله ی جدید استفاده از قیر و مشتقات آن شده است، در نهایت بر اساس تغییر نگرش در شهرسازی  ، معماری کلاسیک و مدرن و در جهت تأمین امنیت سرمایه گذار و همچنین ارتقاء کیفیت در بهره برداری  ، روش و فناوری صنعت آب بندی  وارد مرحله  جدیدی شده است  که آن  را بعنوان  فناوری های  تخصصی  فضاهای خیس و مرطوب بر اساس مشخصات فنی و نوع کاربری مقاطع و در جهت پایداری بلند مدت عملکرد عایق می شناسند.

در ایران با توجه به اقلیم و آب و هوا و نیز وجود منابع عظیم نفتی متداول ترین عایق رطوبتی قیر و گونی می باشد که با پیشرفت تکنولوژی این روش جای خود را به عایقهای پیش ساخته (ایزوگام داده است. اما با پیشرفت علوم و نیز گرانی مواد نفتی و قیر در بعضی مواقع عایقهای پیش ساخته نیز مقرون به صرفه نبوده و مهندسان را به آن داشت تا از مواد شیمیایی جهت عایق بندی سازه استفاده کنند که هم از نظر اقتصادی و هم از نظر کیفیت وکارایی بتواند با سایر عایقها رقابت کند.

عایق رطوبتی:

عایق کاری رطوبتی در ساختمان شامل اعمال زیر است:

نم بندی:

نم بندی یعنی جلوگیری از نفوذ نم، بدون اینکه رطوبت به شکل آب وجود داشته و زیر فشار باشد. این عمل، بیشتر در پی ساختمانها و دیوار زیرزمین ها که اجزای ساختمان به نحوی با زمین نم دار در تماسند، انجام می شود.

آب بندی: آب بندی یا جلوگیری از نفوذ آب، که در برخی موارد ممکن است تحت فشار نیز باشد، مانند بام ساختمانها، بدنه و کف استخرها و برخی زیرزمین ها در نقاطی که سفره آب زیرزمینی بالا است.

بخاربندی:  ممانعت از نفوذ بخار آب در مصالح به ویژه مصالح عایق حرارتی به منظور حفظ کیفیت آنها با استفاده از لایه های بخاربند.

مصالح استاندارد عایق کاری رطوبتی میباست شرایط زیر را دارا باشند:

–  بدون تخلخل بودن

– غیر قابل ترکیب بودن با سایر مواد موجود در محیط، مانند: آب، هوا، و مصالح مجاور.

– دوام و مقاومت کافی در برابر نیرو های محیطی و مکانیکی

-قابلیت انعطاف پذیری

– دارا بودن ویژگی های مثبت کاربردی مانند: حمل و نقل آسان، قیمت مناسب، کاربرد راحت، نگهداری آسان.

در ایران با توجه به شرایط اقلیمی و همچنین وجود منابع عظیم نفتی، از دیرباز متداول ترین عایق رطوبتی قیر و گونی بوده است. ولی امروزه با پیشرفت علوم، عایق های نوینی تولید و ساخته شده اند که بعضا به صورت یک لایه انعطاف پذیر یک میلی متری بر روی سطوح اجرا می شوند.

معایب روش های سنتی عایق کاری) قیروگونی ، ایزوگام):

– صرف زمان زیاد و در برداشتن خطرات ناشی از سوختگی در زمان اجرا۔

– تخریب لایه بعد از سرد شدن و قبل از ایجاد لایه بعدی روی آن در اثر تردد کارگران.

– با توجه به دمای بالای قیر در زمان ذوب شدن ۱۵۰ تا ۲۰۰ درجه سانتی گراد) اجرا، پخش و تسطیح ترکیبی با این درجه حرارت بسیار دشوار می باشد.

– جهت ادامه عملیات ساختمانی از روی سطح قیر و ایزوگام نیاز به ایجاد لایه سیمانی یا آجری میباشد.

خرابی و پارگی ایزوگام

ایزوگام نیز که از امولسیونهای ساخته شده متشکل از قیر میباشد و قابلیت کاربرد و اجرا در درجه حرارت پایین تر را دارد چون دارای پایه امولسیونهای نفتی در آب می باشد و حدودا دارای ٪۵۰ قیر است با سفت شدن قیر و افزودنی های آن، آب موجود در این ماده تبخیر و فقط قیر به همراه لایه محافظ بصورت بیندر باقی می ماند.

در یک تقسیم بندی کلی انواع عایق های رطوبتی را می توان بر اساس چندین فاکتور تقسیم بندی نمود:

1-تقسیم بندی عایق های رطوبتی بر اساس نوع مواد تشکیل دهنده

٢ –  تقسیم بندی عایق های رطوبتی بر اساس روش اجرا

انواع عایق رطوبتی بر اساس نوع مواد تشکیل دهنده:

انواع عایق رطوبتی بر اساس نوع مواد تشکیل دهنده می تواند شامل زیر گروه های زیر باشد:

عایق های رطوبتی بر پایه قیر

این گروه همانطور که از نام آنها پیداست عایق های رطوبتی هستند که مانند ایزوگام و قیرگونی جزء چسباننده اجزای این عایق رطوبتی را قیر تشکیل میدهد.

عایق های رطوبتی بر پایه پلیمری (عایق های پلیمری)

یکی از رویدادهای مهم در زمینه عایق کاری، انتقال و گذر از مواد پایه قیر به مواد پایه پلیمری بوده است. جزء چسباننده این عایق های رطوبتی را انواع پلیمر و یا کوپلیمرهای پایه آب و یا پایه حلالی تشکیل می دهند. عایق های رطوبتی بر پایه پلی یورتان ها از گروه عایق های رطوبتی پایه حلالی می باشند. همچنین عایق های رطوبتی بر پایه رزین های اکریلیک و استایرن اکریلیک از دسته عایق های رطوبتی بر پایه آب می باشند. معمولا عایقهای رطوبتی پایه آب خود به دو گروه عایقهای رطوبتی تک جزیی و عایق های رطوبتی دو جزیی تقسیم میشود.

عایق های رطوبتی دوجزیی معمولا دارای یک جز پایه سیمانی می باشند که عایق رطوبتی و عایق رطوبتی اليافدار در این دسته قرار می گیرند

نسل جدید عایق های رطوبتی بر پایه نانو مواد

این مواد به دو دسته فعال و غیر فعال تقسیم بندی می شوند. نوع فعال با ماده واکنش شیمیایی انجام داده و نوعی آب گریزی در سطح مولکولی پدید می آورند و تا عمق ۳ تا ۵ میلیمتر در ماده نفوذ می کنند و در این حالت می توانند ویژگی ضد آب بودن را برای مدت طولانی ایجاد کنند همچنین به طریق شیمیایی به ساختار ماده با نیروهایی در سطح ابعاد مولکولی چسبیده است و محافظت موثرتری در برابر فرسایش، تابش و پرتوهای فرابنفش ایجاد می کند. نفوذ کننده های غیر فعال شامل روغن ها و دیگر مواد آب گریز کند روان می شوند که حفره های مواد را پوشش داده و سبب پس زدن آب می شوند.

گردآوری :محمد پنده فومنی